Vịnh Hạ Long - Những giá trị sinh học đa dạng

Vịnh Hạ Long có địa hình được cấu tạo rất phức tạp, bờ biển khúc khủyu có nhiều cửa sông lớn. Đặc biệt, địa hình nơi đây còn được định hình bởi hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ tạo nên những vũng vịnh biển. Mực nước ổn định hàng năm, đồng thời khí hậu ổn định là những điều kiện thuận lợi cho các hệ sinh thái phát triển. Vì vậy, vịnh Hạ Long là nơi chứa đựng đầy đủ các giá trị về địa chất, địa mạo, văn hóa lịch sử và nhất là đa dạng sinh học.

Theo các nhà khoa học thì đa dạng sinh học luôn được thể hiện ở các cấp độ khác nhau như đa dạng gen, đa dạng loài và đa dạng hệ sinh thái. Trong đó, ở cấp độ sinh thái vịnh Hạ Long có thể chia làm hai hệ sinh thái lớn là: Hệ sinh thái rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới và hệ sinh thái biển ven bờ.

Đối với hệ sinh thái rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới, được chia ra làm 4 loại chính: Rừng ẩm mưa mùa trên núi đá, dạng cây bụi trên nền khô núi đá, rừng ngập mặn và thực vật ở hang động núi đá. Các nhà khoa học đã xác định được tổng số loài thực vật sống trên các đảo ở Vịnh Hạ Long là trên 1.000 loài. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu của Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN) đã phát hiện được 7 loài thực vật đặc hữu chỉ có ở Vịnh Hạ Long là cây riềng, thiên tuế, khổ cử đại tím, cọ, khổ cử đại nhung, móng tai, ngũ gia bì.

Đối với hệ sinh thái biển và ven bờ, sự phong phú về đa dạng sinh học càng được thể hiện rõ với 6 dạng sinh thái tiêu biểu. Cụ thể là hệ sinh thái vùng triều và vùng ngập mặn, phân bố tại khu vực Hạ Long và vùng phụ cận với 20 loài thực vật ngập mặn.

Ngoài ra, hệ sinh thái đáy cứng, rạn san hô - một trong những đặc thù của Vịnh Hạ Long - là hệ sinh thái có năng suất sinh thái cao, giúp làm sạch môi trường nước, tập trung ở khu vực Hang Trai, Cống Đỏ, Vạn Giò... Các rạn san hô ở đây thường có cấu trúc kiểu riềm bờ, mặt bằng rạn trong và ngoài. Hiện nay, đã thống kê được Vịnh Hạ Long có 232 loài san hô. Bên cạnh đó còn có hệ sinh thái đáy mềm là dạng hệ sinh thái của quần thể cỏ biển. Cỏ biển ở Hạ Long có 5 loài, có tác dụng chắn sóng và làm sạch nước biển. Đây cũng là nơi cư trú ưa thích của các loài rong biển, giun nhiều tơ, nhuyễn thể, giáp xác

Đặc biệt, vịnh Hạ Long còn có hệ sinh thái hang động và tùng, áng mà hiếm nơi nào có được. Áng là các hồ chứa nước, nằm giữa các đảo; tùng là vùng nước có một cửa tương đối kín, ít sóng. Hệ thống tùng áng này ăn thông với biển Đông là nơi cư trú , sinh sống và phát triển của vô số loài sinh vật và thực vật như cỏ biển, rong, tảo, cá tôm,...

Cuối cùng, phải kể tới là hệ sinh thái biển bao gồm: thực vật phù du, động vật phù du, động vật đáy biển và động vật tự du. Tới nay, các nhà khoa học đã thống kê được vịnh Hạ Long có khoảng 185 loài thực vật phù du, 140 loài động vật phù du, gần 500 loài động vật đáy và 326 loài động vật tự du (tức tự chủ bơi được trong nước). Tất cả những con số trên là một minh chứng rõ nét về sự đa dạng sinh học của vịnh Hạ Long, một trong những giá trị đặc biệt của vịnh Hạ Long mà hiếm nơi nào trên thế giới có được như vậy

Thanh Nguyên (Tổng hợp)